Zgodnie z treścią przepisu art. 1010 § 1 k.c. spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Przebaczenie jest więc negatywną przesłanką pozbawienia prawa do zachowku.
Jaką formę powinno mieć przebaczenie? W razie sporządzenia przez spadkodawcę testamentu zawierającego postanowienie o wydziedziczeniu, przebaczenie może mieć wyłącznie postać odwołania tego testamentu. Przebaczenie w dowolnej formie może nastąpić wyłącznie na etapie poprzedzającym sporządzenie testamentu. Podsumowując przebaczenie po sporządzeniu testamentu nie może mieć na przykład formy dorozumianej. Najlepiej jeżeli przyjmie formę szczególną, analogiczną do formy testamentu, w którym znalazła się klauzula wydziedziczenia.
Pytanie czy „przebaczenie na łożu śmierci” jest wystarczającą formą przebaczenia?
Nie można wykluczyć i takiej sytuacji, że spadkodawca po wydziedziczeniu przebaczy spadkobiercy, lecz mimo tego, że nie sporządzi nowego testamentu, przebaczenie to zniweczy skutki wydziedziczenia, lecz jedynie wtedy, gdy dokonując przebaczenia, wyrazi przy tym swoją wolę w zakresie rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci (przywrócenia wydziedziczonemu prawa do zachowku). Przebaczenie na łożu śmierci jest aktem uczuciowym, nierzadko wynika z potrzeby pozostania w zgodzie z wyznawaną wiarą (np. katolicką), i jeśli następuje bez jakiegokolwiek nawiązania do wcześniejszego wydziedziczenia (czy też jego skutków w sferze majątkowej), nie jest wystarczające dla wywołania skutków prawnych w postaci uprawnienia do zachowku. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach I ACa 1181/13