Zgodnie z tym co zostało przedstawione wcześniej, powołanie do dziedziczenia może odbywać się w drodze testamentu lub ustawy. Instytucja zachowku stanowi zabezpieczenie interesów najbliższych spadkodawcy na wypadek pominięcia ich w testamencie. Może bowiem mieć miejsce sytuacja, kiedy spadkodawca poprzez testament powoła do całego spadku osobę spoza grona osób ustawowych spadkobierców. Wynika to z faktu, iż każdy ma swobodę w zakresie testowania swoim majątkiem. Swoboda ta jednak nie ma charakteru absolutnego. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą „nikt nie może na wypadek swojej śmierci rozporządzić majątkiem zupełnie dobrowolnie, z pominięciem najbliższych” Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi I ACa 141/12.

 

Zgodnie z art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Podsumowując stwierdzić należy, że polski ustawodawca wprowadza swego rodzaju ochronę interesów najbliższych spadkodawcy, aby zapewnić im chociaż część majątku po zmarłym, w przypadku pominięcia w testamencie.