Jednym z podstawowych obowiązków sądu jest wykrycie prawdy. Rozstrzygnięcie sprawy powinno bowiem być oparte na ustaleniach faktycznych odzwierciedlających rzeczywistość. W istocie jednak zadanie to nie jest takie proste. Zasadniczo wykrycie prawdy przez sąd ogranicza się w do przeprowadzenia dowodów wnioskowanych przez strony. Z tego właśnie względu aktywność procesowa stron postępowania jest bardzo ważna. Składanie wniosków dowodowych, składanie ich w odpowiednim momencie postępowania, prawidłowe formułowanie tezy dowodowej to czynności mające fundamentalne znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Kompleksowo kwestię tą wyjaśnia Sąd Apelacyjny w Szczecinie:
„Ciężar dostarczenia w postępowaniu sądowym materiału procesowego spoczywa zasadniczo na stronach. Poszukiwanie za stronę przez sąd z urzędu okoliczności przemawiających za jej stanowiskiem w istocie stanowiłoby wyręczanie jej w obowiązkach procesowych, przez co sąd mógłby narazić się na zarzut nierównego traktowania stron procesu. Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która wywodzi z tych faktów skutki prawne (art. 6 k.c.). Podkreślenia wymaga, iż strony powinny już w pierwszej instancji przytoczyć cały materiał procesowy; do drugiej instancji zasadniczo należy kontrola nad prawidłowością postępowania i zastosowaniem prawa materialnego. Od zasady tej sąd może odstąpić, uwzględniając szczególne okoliczności konkretnego przypadku, jednak skorzystanie z tej możności zależy od swobodnego uznania sądu.” Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 grudnia 2016 r. III AUa 126/15