Stan prawny do dnia 01.10.2023 r.
Wpis ten zacząć należy od podstawowych konsekwencji karnych za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. W świetle art. 178a § 1 kk kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Nadto w przypadku popełnienia tego przestępstwa sąd zobligowany jest zastosować środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie bowiem z art. 42 § 2 kk sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju za wymienione wyżej przestępstwo.
Trzeba przyznać, iż po nowelizacji Kodeksu karnego z 2015 roku powyższe sankcje są wyraźnie dotkliwe. Sytuacja oskarżonego pogarsza się jednak jeszcze bardziej w przypadku recydywy, czyli ponownego prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Wyjaśnić w tym miejscu należy, co oznacza pojęcie ponownego prowadzenia. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu art. 178a § 4 kk jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Zgodnie z powyższym recydywę tego przestępstwa można popełnić w okresie, kiedy pierwszy wyrok nie uległ jeszcze zatarciu.
Podsumowując stwierdzić należy, że za ponowne prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości grozi kara pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat. Podkreślić należy, iż szansa na warunkowe zawieszenie tej kary, występuje wyłącznie przy orzeczeniu pozbawienia wolności w wymiarze na nie więcej niż 1 rok. Dodatkowo obostrzeniu ulega wymiar środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie z treścią art. 42 § 3 kk sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk. Odstąpienie od wymierzenia zakazu prowadzenia pojazdów dożywotnio może wystąpić wyłącznie, gdy zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Innymi słowy sankcje za recydywę przestępstwa prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości są bardzo ostre. Celem takiego dotkliwego zagrożenia karnego było z pewnością odstraszeniem obywateli od popełniania wyżej opisanych czynów.
Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego „przepis art. 42 § 2 KK w brzmieniu nadanym mu przez ustawę z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541 ze zm.), obowiązującym od dnia 18 maja 2015 r., wprowadził obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów lub pojazdów określonego rodzaju, na okres nie krótszy niż 3 lata, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji jako osoba uczestnicząca w ruchu był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177 KK.” Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 7 marca 2017 r. V KK 376/16
Warto przypomnieć, iż okoliczności mogące łagodzić karę za prowadzenie pojazdów po alkoholu oraz przesłanki prowadzące do warunkowego umorzenia postępowania zostały przedstawione w poprzednich wpisach.